22-01-2024
Voor personenauto’s, Batterij/Elektrisch/Grijze stroom zijn de WTW en WTT waardes aangepast van 1,09 naar 0,109 Kg CO2/eenheid.
12-01-2024
De volgende onderwerpen hebben een update gekregen:
Brandstoffen voertuigen
- De toelichting voor waterstof (grijs en groen) is aangepast. De dichtheid onder atmosferische omstandigheden is daarbij gecorrigeerd.
Brandstoffen energiecentrales en individuele warmteopwekking
- RHDHV heeft in 2023 een onderzoek uitgevoerd naar de ketenemissies van de aardgasmix (bron 35). Op basis van dit onderzoek is de emissiefactor voor aardgas met plm 2% toegenomen.
- Daarnaast is voor steenkool-bitumineus de TTW-waarde gewijzigd op basis van de brandstoffenlijst van RVO.
- Voor een aantal brandstoffen ontbraken de verbrandingswaardes. Deze zijn toegevoegd aan de toelichtingen van de brandstoffen van ruwe aardolie tot en met steenkool en bruinkoolbriketten. Ook zijn er een aantal namen verduidelijkt.
Elektriciteit
- Milieucentraal heeft de emissiefactoren van elektriciteit geactualiseerd en CE Delft heeft de voorketenemissies opnieuw in kaart gebracht. Op basis van deze bronnen zijn de waardes voor grijze stroom, stroom (onbekend) en biomassastroom gewijzigd.
- De emissiefactoren voor grijze stroom en biomassastroom zijn flink toegenomen (15% respectievelijk 30%), als gevolg van veranderingen in de productiemix.
- De emissiefactor voor stroom onbekend is iets gedaald, omdat er meer groene stroom is geproduceerd.
Warmtelevering
- De emissiefactor van warmte (stadsverwarming) wordt jaarlijks gewijzigd op basis van de jaarcijfers van de grote warmtenetten. Dat is terug te zien in de WTW- en TTW-waardes voor gemiddelde warmtenetten. Deze is een klein beetje gedaald (1%).
Personenvervoer
- Omdat de elektriciteitscijfers zijn gewijzigd, zijn ook de emissiecijfers voor elektrische auto’s per voertuigkilometer aangepast.
- De motorfiets is nu opgenomen in de lijst.
- De bezettingsgraden voor personenauto’s zijn gecorrigeerd. Deze zijn iets lager (van 1,39 naar 1,31).
- Ook is de toelichting aangepast voor alle brandstoffen voor auto’s en is de bronverwijzing aangepast.
De informatie bij groene en grijze waterstof is gewijzigd in de categorie brandstoffen voertuigen. Hieraan is de volgende informatie toegevoegd:
‘[..] = 120MJ/kg. Waterstof wordt in kg afgerekend en onder hoge druk getankt. In gasvorm heeft H2 een dichtheid van 90,7 gram per Nm3. Bij 350 bar en 0°C is de dichtheid ±25 g/l en bij 700 bar ±42 g/l. Vloeibaar heeft H2 een dichtheid van ±70,8 g/liter.’
30-10-2023
De bronverwijzing naar koudegeleiders en overige emissies is aangepast van het IPCC rapport uit 2007 [7] naar het IPCC rapport van 2021 [41]. Deze zijn met terugwerkende kracht geldig vanaf het verschijnen van het rapport in 2021.
01-04-2023
De WTT waardes van goederenvervoer in de binnenvaart (40 TEU en 96 TEU) bevatten in eerdere versies een fout en zijn aangepast.
20-01-2023
Het betreft allemaal wijzigingen op basis van geleidelijke veranderingen. Er zijn geen nieuwe wetenschappelijke inzichten toegepast, waardoor wijzigen met terugwerkende kracht noodzakelijk zou zijn. Wij adviseren u dus om deze wijzigingen pas toe te passen bij het berekenen van footprints over het jaar 2023.
Brandstoffen voertuigen:
CE Delft brengt zeer binnenkort het rapport STREAM personenvervoer 2023 uit. Hierin zijn nieuwe emissiefactoren voor personenvervoer en brandstoffen opgenomen.
In samenspraak met CE Delft is besloten de brandstofgegevens uit STREAM personenvervoer 2023 ook te gebruiken voor de categorie Brandstoffen Voertuigen.
Dit betreft zowel de fossiele brandstoffen als de hernieuwbare brandstoffen, daarbij zijn deze wisselend hoger of lager.
Bij de actualisering is er rekening gehouden met nieuwe wetenschappelijke inzichten en veranderingen in de brandstofmarkt (in geval van hernieuwbare brandstoffen betreft dat vooral de grondstoffen daarvan). De laatste veranderingen zijn dominant. Belangrijk om hierbij te weten is dat met de huidige wetgeving en productietechnieken het risico op gebruik van 1e generatie biobrandstoffen flink kleiner is. Hierdoor is besloten om de CO2-uitstoot die optreedt bij landgebruik niet meer mee te nemen (zogenaamde Indirect Land Use Change, ILUC factoren). De eerdere cijfers uit STREAM goederenvervoer waren al exclusief ILUC, maar STREAM personenvervoer 2014 keek hier wel naar.
Er is ook een nieuwe emissiefactor opgenomen, voor bio-kerosine.
Daarnaast zijn voor de brandstoffen de energie-inhoud/stookwaarde en de dichtheid toegevoegd aan de toelichting.
Personenvervoer:
Belangrijke wijzigingen zijn onder andere dat de energiedragers per modaliteit uitgebreid zijn: Voor de minibus en touringcar zijn emissiefactoren voor batterij/elektrische voertuigen toegevoegd. Daarnaast is voor de touringcar en de bus de emissiefactoren voor de energiedrager: HVO100/biodiesel toegevoegd.
Er zijn nu ook twee nieuwe modaliteiten opgenomen: motor en veerboot. De factor voor veerboot is helaas nog erg onzeker. We hebben deze wel opgenomen, omdat er veel vraag naar is.
Omdat de emissiefactor van elektriciteit sterk wijzigt (zie verderop) zijn ook de emissiefactoren voor elektrische auto’s aangepast.
Nb. De nieuwe emissiefactoren van de overige personenauto’s en vliegverkeer zijn niet overgenomen van Stream. Hiervoor gebruikt CO2emissiefactoren.nl al jaren een iets andere wetenschappelijke methodiek dan CE (voor personenauto’s van Milieucentraal, voor vliegverkeer inclusief de klimaateffecten op grote hoogte (de RF-factor)).
Elektriciteit:
De emissiefactor van elektriciteit (grijze stroom EN stroom onbekend) wordt jaarlijks door ons aangepast. Deze is flink lager dan in 2022.
Wijziging gebeurd op basis van de KEV cijfers die aangeven uit welke bronnen onze elektriciteit is geproduceerd (Bron KEV) en op basis van de emissies in de voorketen.
Een toelichting is opgenomen in Stream personenvervoer 2023.
Warmte:
De emissiefactor van warmte (stadsverwarming) wordt jaarlijks door ons aangepast. Deze is iets lager dan in 2022.
Wijziging gebeurd op basis van de jaarlijkse duurzaamheidsrapportage van warmtebedrijven, waaruit een Nederlandse gemiddelde emissiefactor volgt.
Aardgas:
Aardgas wordt jaarlijks aangepast op basis van de Nederlandse lijst energiedragers (RVO). Deze wijziging is minimaal.
Koudemiddelen en overige emissies:
Emissiefactoren voor R23, R407a en Zwavel Hexafluoride zijn toegevoegd.
14-07-2022
De emissiefactor voor hoogcalorisch gas per Nm3 (H-gas) is verwijderd en ter vervanging is de emissiefactor van aardgas per GJ toegevoegd. Sommige bedrijven krijgen hoog calorisch gas geleverd (H-gas). Op een factuur wordt dit altijd teruggerekend naar Nm3 G-gas. Wij presenteren dan ook alleen de emissiefactor voor Groningen/laagcalorisch gas (G-Gas).
14-01-2022
Brandstoffen energieopwekking:
Er zijn wijzigingen doorgevoerd vanuit onderzoek naar de ketenemissies van aardgaswinning (stijging) en aanpassingen van de ‘Nederlandse lijst van energiedragers en standaard CO2 emissiefactoren’ van RVO.
Doordat aardgas steeds minder binnen Nederland wordt gewonnen, is er veel meer import van aardgas per pijpleiding en door transport per tanker. De emissie van aardgas is hierdoor toegenomen. Het aardgas wordt vanuit Noorwegen en Rusland geïmporteerd via pijpleidingen. Ook wordt er steeds meer gas als LNG geïmporteerd uit de Verenigde Staten. De emissies voor productie en transport zijn in beeld gebracht, waarbij ook rekening is gehouden met lekkage van methaan. Met de emissie per land van herkomst en gegevens over import is een inschatting gemaakt van de gemiddelde emissie bij de productie van aardgas. De bijmenging van stikstof in aardgas (om dezelfde kwaliteit als Groningen gas te verkrijgen) zijn ook onderzocht; omdat dit gebeurt met groene stroom zijn deze emissies verwaarloosd. Naast normaal aardgas is er ook een factor opgenomen voor hoogcalorisch gas, wat in de industrie en elektriciteitsproductie wordt gebruikt. Er is uitgegaan van gegevens van 2020, de verwachting is dat de emissiefactor de komende jaren nog aanzienlijk zal toenemen, omdat de winning in Groningen afneemt. Meer informatie vind u in het brondocument Broeikasgasemissies aardgasketen.
Vanuit de RVO energiedragerlijst zijn de (directe of TTW) emissiefactoren voor aardgas (lichte stijging), Steenkool (daling), Raffinaderijgas (daling) en chemisch restgas (daling) bijgesteld.
Elektriciteit:
De emissiefactoren voor stroom zijn geactualiseerd voor zowel de directe emissies als de voorketens. Dit leid tot een daling van grijze stroom, stroom onbekend en biomassa. Voor de emissies van in Nederland geproduceerde stroom zijn gegevens van het PBL gebruikt, die onder andere ook gebruikt worden in de Klimaat en Energie Verkenning (KEV). Ook de voorketenemissies en de emissies van de bouw en sloop van productiemiddelen zijn geactualiseerd. Daarbij is de aangepaste emissiefactor voor aardgas ook meegenomen voor elektriciteitsproductie in gascentrales. Voor meer informatie zie het brondocument Ketenemissies elektriciteit.
Warmtelevering:
De emissiefactor voor warmtelevering is aangepast, daarbij is er een daling van de emissie. In plaats van meerdere soorten bronnen is er één factor gegeven met het gemiddelde van grote warmtenetten. Deze gegevens komen uit het Duurzaamheidsrapport Warmtebedrijven van RVO, daarin is ook de specifieke factor per warmtenet gegeven.
Personenvervoer: Auto
De emissiefactoren voor personenvervoer met de auto zijn aangepast, voor de diverse brandstoftypen. Er zijn kleine verschillen met de vorige cijfers. Daarnaast, omdat steeds meer personenauto`s worden vrijgegeven voor rijden op HVO (hydrotreated vegetable oil) is deze brandstof opgenomen in het overzicht. Nieuw bij elektriciteit is het laadverlies. In de berekening van het verbruik van elektrische personenauto’s gaat Milieu Centraal standaard uit van een laadverlies van 13%. Dit betekent dat 87% van de stroom die uit het stroomnet wordt gehaald ook daadwerkelijk in de accu als bruikbare energie wordt opgeslagen. Laadverlies is het gevolg van stroomverliezen tijdens het opladen van de batterij en ontstaat o.a. door warmteontwikkeling bij het omvormen van wisselstroom naar gelijkstroom. Voor meer informatie zie het brondocument.
Personenvervoer: Vliegtuig
De emissiefactoren voor vliegverkeer zijn geactualiseerd en lager dan de voorgaande cijfers. Dit geldt voor zowel de grote als kleine afstanden. Ook is een nieuwe factor toegevoegd voor gemiddeld alle afstanden. Milieu Centraal heeft de nieuwe emissiefactoren berekend en herzien o.b.v. nieuwe inzichten en afstemming met deskundigen. De nieuwe berekening is ook gereviewd door de Wetenschappelijke Raad van Advies. In het onderzoek naar vliegemissies is ook onderscheid gemaakt naar verschillende klassen. Deze uitsplitsing is in het brondocument opgenomen.
Koudemiddelen:
Diverse nieuwe koudemiddelen toegevoegd.
22-02-2021
Goederenvervoer
Factoren voor containervervoer per trein aangepast m.b.t. beladingsgraad.
Personenvervoer
Factor voor gemiddelde van Bus, Tram, Metro toegevoegd.
23-01-2021
Brandstoffen voertuigen
CE Delft heeft het rapport STREAM Goederenvervoer 2020 gepubliceerd, waarin nieuwe emissiefactoren voor goederenvervoer en brandstoffen zijn opgenomen. Op ons verzoek zijn de gegevens uit Stream nog aangevuld op basis van de NEA 2019 en met enkele nieuwe berekeningen van brandstof blends. De geactualiseerde gegevens sluiten aan op de Europese richtlijnen, waaronder de Uitvoeringsrichtlijn Brandstofkwaliteit (Richtlijn (EU) 2015/652). Deze richtlijn wordt door lidstaten en brandstofleveranciers gebruikt om de CO2-intensiteit te berekenen. Er komt een addendum (Q&A) bij het Stream rapport waarin deze data terug te vinden zijn en meer uitleg wordt gegeven over de wijzigingen.
In samenspraak met CE Delft is besloten deze brandstofgegevens ook te gebruiken voor de categorie Brandstoffen Voertuigen, waarmee data die nog uit 2015 stamden zijn vernieuwd. Er zijn ook nieuwe emissiefactoren opgenomen voor GTL, kerosine en Bio-LNG.
Vanwege deze methodewijzigingen adviseren we gebruikers om alle (grotendeels) fossiele brandstoffen met terugwerkende kracht te wijzigen (t/m 2015). Denk aan benzine, diesel, LPG, maar ook CNG, LNG en scheepsbrandstoffen als MGO en HFO. Omdat benzine en diesel, die aan de pomp worden geleverd, eind 2019 een belangrijke verandering in samenstelling hebben ondergaan, publiceren we 2 cijfers: een gemiddelde schatting van de blend die van 2015 t/m 2019 werd geleverd en de blend die vanaf 2020 wordt geleverd (B7 en E10). De factoren voor benzine en diesel vallen hierbij hoger uit.
Ook alle emissiefactoren van hernieuwbare brandstoffen zijn er vernieuwd, daarbij zijn deze wisselend hoger of lager. Bij de actualisering is er rekening gehouden met nieuwe wetenschappelijke inzichten en veranderingen in de brandstofmarkt. De laatste veranderingen zijn dominant, dus hierbij adviseren we deze pas vanaf januari 2021 toe te passen.
Belangrijk om hierbij te weten is dat met de huidige wetgeving en productietechnieken het risico op gebruik van 1e generatie biobrandstoffen flink kleiner is. Hierdoor is besloten om de CO2-uitstoot die optreedt bij landgebruik niet meer mee te nemen (zogenaamde Indirect Land Use Change, ILUC factoren).
Bij alle brandstoffen zijn ook de overige broeikasgasemissies meegenomen, die bij verbranding vrijkomen (TTW), zoals methaan.
Goederenvervoer
Belangrijke wijzigingen in STREAM Goederenvervoer 2020 t.o.v. van STREAM 2016 zijn onder andere meer realistische cijfers voor binnenvaart, waardoor de emissies voor binnenvaart hoger uitvallen. Ook zijn de trein categorieën aangepast, is er naast kustvaart ook gekeken naar deep sea scheepvaart en is er nu een emissiefactor voor goederen per vliegtuig. Ten opzichte van vorig jaar zijn daarnaast o.a. de emissiefactoren voor bestelauto’s hoger, voor zeevaart bulk- en stukgoederen lager en voor container vrachtwagens lager.
We adviseren deze wijzigingen in emissiefactoren vanaf 1-1-2021 toe te passen.
Koudemiddelen
De emissiefactoren voor koudemiddelen zijn nu gebaseerd op de Global Warming Potentials uit het 5e Assessment Report van het IPCC (i.p.v. AR4). Dit is conform de afspraken die in de EU gemaakt zijn aangaande het gebruik van deze emissiefactoren vanaf 1-1-2021. Het resultaat hiervan is wat kleine dalingen en stijgingen. Daarnaast zijn ook Global Warming Potentials voor methaan en lachgas opgenomen.
Personenvervoer; Openbaar vervoer
Adviesbureau Duinn heeft emissiefactoren voor het openbaar vervoer (OV) berekend, op basis van gegevens van alle OV concessies. Hierbij zijn gemiddelden voor bus, tram, metro en regionale trein geactualiseerd. Voor bussen is er ook een uitsplitsing naar energiedrager gemaakt, zodat er verschillende emissiefactoren per reizigerskilometer beschikbaar zijn. De elektrische treinen, bussen, trams en metro’s maken gebruik van groene stroom, waarbij er geen emissies meer vrijkomen. Bij treinen is er een onderscheid in elektrische- en dieseltreinen gemaakt. Ook het cijfer voor OV algemeen is aangepast. Alle emissiefactoren zijn lager geworden. Duinn heeft op ons verzoek een doorrekening gemaakt met de emissiefactoren van brandstoffen zoals we deze hebben gepubliceerd, zodat er met dezelfde uitgangspunten is gerekend. Meer informatie is te vinden in het brondocument.
We adviseren deze wijzigingen in emissiefactoren vanaf 1-1-2021 toe te passen.
28-01-2020
Brandstoffen energieopwekking: Steenkool (stijging), Aardgas (kleine daling), groen gas (daling en nieuwe factoren beschikbaar. Voor meer informatie zie het brondocument Groen gas).
Elektriciteit: Grijze stroom (daling), Stroom onbekend (stijging). Bij stroom onbekend is dit echter het gevolg van een methodewijziging voor de gemiddelde stroommix. De ‘garanties van oorsprong’ uit het buitenland zijn niet meer meegeteld, aangezien deze het dubbele zijn van de fysiek geïmporteerde stroom. Voor de emissies van in Nederland geproduceerde stroom zijn gegevens van PBL gebruikt, die onder andere ook gebruikt worden in de Klimaat en Energie Verkenning (KEV). Ook de voorketenemissies en de emissies van de bouw en sloop van productiemiddelen zijn geactualiseerd. Geadviseerd wordt het gebruik van de emissiefactor voor stroom onbekend met terugwerkende kracht te hanteren vanaf januari 2018. Voor meer informatie zie het brondocument Emissiekentallen elektriciteit.
Personenvervoer: De gegevens van gemiddelde uitstoot per type auto zijn geactualiseerd en sluiten weer beter aan bij het huidige Nederlandse wagenpark. Voor meer informatie zie het brondocument Methodiek CO2 emissiefactoren personenauto’s.
4-01-2019
Brandstoffen voertuigen: Factoren voor waterstof aangepast (daling) en uitsplitsing van groene en grijze waterstof.
Brandstoffen energieopwekking: Steenkool (stijging), gegevens houtige biomassa toegevoegd (zie brondocument Houtige biomassa).
Personenvervoer: Factoren voor waterstof aangepast (daling) en uitsplitsing van groene en grijze waterstof. Gegevens metro en tram geactualiseerd (daling).
Koudemiddelen: Diverse nieuwe koudemiddelen toegevoegd.
06-04-2023
Goederenvervoer: Bij binnenvaart 40 en 96 TEU is een nulletje toegevoegd in de WTT kolom. De formule TTW + WTT = WTW is nu kloppend.
Koudemiddelen: Twee koudemiddelen toe gevoegd, t.w.
R245fa : emissiefactor = 858 kg CO2/kg koudemiddel (bron IPCC AR5)
R1233zd : emissiefactor = 1 kg CO2/kg koudemiddel (bron IPCC AR5, volgens fabrikant)
De lijstwaarden voor koudemiddelen zijn geactualiseerd ten opzichte van de huidige stand van kennis.
R1234yf en R1234ze hebben een waarde 1, en ammoniak (R717 ) een waarde 0 i.p.v. 5. De informatie hierover is aangepast.
